Po trzech latach dobiega końca projekt badawczo-szkoleniowy COMPLETE (Cloud-MicroPhysics-Turbulence-Telemetry), czyli Innowacyjna i Europejska Sieć Szkoleniowa poświęcona badaniom mikrofizyki chmur i turbulencji metodami telemetrycznymi i nie tylko. Jego przeprowadzenie było możliwe dzięki programowi Unii Europejskiej Horyzont 2020. W programie uczestniczył między innymi Uniwersytet Warszawski.

Zdjęcie grupowe uczestników projektu COMPLETE podczas warsztatów w obserwatorium Schneefernerhaus na Zugzpitze.

Chmury należą do najpoważniejszych źródeł niepewności w prognozowaniu pogody oraz modelowaniu globalnej cyrkulacji atmosferycznej i klimatu. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest, że wygląd i zachowanie chmur zależą od procesów chemicznych i fizycznych zachodzących w szerokim zakresie skal przestrzennych i czasowych. Istotne są zarówno oddziaływania molekularne, zderzenia mikronowych kropelek jak i dynamika przepływów w skalach kilometrowych.

Jakość opisu chmur w modelach klimatu odbija się na jakości wyników obliczeń z ich udziałem. Dlatego wciąż konieczne są dalsze eksperymentalne i polowe badania zjawisk zachodzących w chmurach. Szczególnym wyzwaniem jest połączenie wiedzy i rozwiązań technicznych rozwijanych w ramach różnych dyscyplin naukowych.

Uczestnicy warsztatów COMPLETE w Warszawie podczas wykonywania zadań.

Celem projektu COMPLETE było stworzenie interdyscyplinarnej i międzynarodowej sieci, współpracującej przy prowadzeniu badań i wykształceniu grupy młodych naukowców, którzy w przyszłości będą mogli dalej rozwijać naszą wiedzę o chmurach i innych złożonych, wieloskalowych zjawiskach.

Uczestnicy projektu brali udział programach studiów doktoranckich w kilku europejskich i nie tylko placówkach badawczych: Politechnice Turyńskiej, Imperial College w Londynie, Instytucie Maxa Plancka w Göttingen, Uniwersytecie w Tel Avivie, Uniwersytecie Warszawskim, Laboratorium Meteorologii Dynamicznej współtworzonym przez francuskie CNRS, École Polytechnique, École Normale Supérieure (ENS) i Uniwersytet Pierre’a i Marii Curie w Paryżu. Oprócz typowych studiów, odbywali także wizyty naukowe w innych placówkach sieci. Elementem szkolenia była też seria dedykowanych warsztatów i szkół letnich, w ramach których uczestnicy uczyli się o fizyce chmur, turbulencji, technikach pomiarowych i numerycznym modelowaniu zjawisk, a także mieli okazję do poznania doświadczonych naukowców z różnych instytucji, zwiedzenia placówek, integracji, wymiany doświadczeń i nawiązywania współpracy.

Uczestnicy warsztatów COMPLETE na Zugspitze podczas testów zdalnej komunikacji z radiosondą.
 

Adepci COMPLETE zajmowali się następującymi zagadnieniami:

1. Rozwojem nowoczesnych urządzeń pomiarowych, takich jak miniaturowe radiosondy do użycia w chmurach, superszybki termometr pozwalający na pomiary niewielkich fluktuacji temperatury, shadowgraph do pomiarów rozmiarów cząstek chmurowych i opadowych.

2. Laboratoryjnymi pomiarami zjawisk związanych z mikrofizyką chmur, opadaniem cząstek, turbulencją, granicą ośrodków turbulentnych i nieturbulentnych.

3. Polowymi pomiarami własności i ruchów cząstek chmurowych i opadowych.

4. Numerycznym modelowaniem turbulencji, zjawisk zachodzących na granicy pomiędzy chmurą i otoczeniem czy zachowania chmur konwekcyjnych nad oceanem.

Uczestnik projektu COMPLETE, Johannes Guettler demonstruje kolegom swój układ do tworzenia kropelek i pomiarów osiadania cząstek chmurowych w Instytucie Maxa Plancka w Göttingen.

Instytut Geofizyki gościł dwóch doktorantów - Moeina Mohammadiego (zajmującego się technikami pomiaru kropelek chmurowych) i Emmanuela Akinlabiego (rozwijającego metody numerycznej reprezentacji turbulencji) - przeczytaj tekst na ich temat.

Pełną listę uczestników COMPLETE, oraz informacje o ich publikacjach i konferencjach, w których brali udział znaleźć można na stronie projektu.  pewnością jeszcze ich przybędzie, bo młodzi naukowcy będą w najbliższych miesiącach kończyć swoje doktoraty i publikować wyniki prac.

Projekt COMPLETE ITN – ETN otrzymał finansowanie w ramach Programu Badań i Innowacji Horyzont 2020 (Działania Marii Skłodowskiej-Curie, grant numer 675675).